Op 18 oktober a.s. is het wereld TOS Dag. (wereldtosdag.nl). Het is een dag waarop we aandacht vragen voor TOS. TOS staat voor taalontwikkelingsstoornis.
Ongeveer 7% van de kinderen op de basisschool heeft een taalontwikkelingsstoornis (TOS). Dat zijn 2 kinderen in een schoolklas van 30 leerlingen. TOS is een relatief onbekend probleem, terwijl de stoornis zich vaker voordoet dan bijvoorbeeld autisme dat bij 1% van de kinderen voorkomt.
Het is een neurocognitieve ontwikkelingsstoornis. Dit betekent, dat de hersenen taal minder goed verwerken. Een kind met TOS heeft daardoor bijvoorbeeld veel moeite met praten of het begrijpen van taal.
Bij kinderen tot 4 jaar kun je eigenlijk nog niet goed zeggen of er sprake is van TOS. Bij die kinderen hebben we het daarom over een vermoeden van TOS. Deze kinderen hebben problemen met het gebruiken van taal. Ze zijn soms moeilijk te verstaan, leren weinig nieuwe woorden en maken geen zinnen.
Als de taalontwikkeling bij een kind op de basisschool anders blijft dan bij leeftijdgenoten, dan spreken we van een (blijvende) taalontwikkelingsstoornis. Een kind met TOS kan normaal scoren op een test bij de logopedist en toch moeite hebben met taal. Bijvoorbeeld met de dagelijkse communicatie, sociale situaties of ingewikkelde informatie.
Een taalontwikkelingsstoornis gaat niet zomaar over. Er zijn dus ook volwassenen met TOS. Door te oefenen hebben zij hun taal en communicatie vaak wel kunnen verbeteren. Toch zijn deze volwassenen vaak sociaal minder vaardig en minder zelfredzaam. Ze houden moeite met lezen en schrijven en ervaren sociaal-emotionele problemen. Het dagelijks leven kan daardoor veel energie kosten.
De logopedisten bij de GGD Zaanstreek-Waterland houden zich bezig met de spraak- en taalontwikkeling van kinderen. Hoe kunnen zij ondersteunen bij (een vermoeden van) TOS?
- Als een ouder of professional vragen heeft over de spraak- en taalontwikkeling van een kind kunnen ze een afspraak maken voor het gratis spreekuur logopedie via 075 – 6518340 (Centrum Jong) of 0299-748004 (Centrum voor Jeugd en Gezin).
- Rond de leeftijd van 5 jaar krijgt elk kind een spraak- en taalonderzoek op school.
- Logopedisten kunnen voorlichtingsbijeenkomsten geven op peuterspeelzalen.
- Op verzoek van een ouder, leerkracht, jeugdarts of jeugdverpleegkundige kan er een afspraak gemaakt worden bij een logopediste.
Op internet is een vragenlijst te vinden die online ingevuld kan worden en waar een advies uitkomt. Bij uitkomst kan er ook contact gezocht worden met de Jeugdgezondheidszorg.
Meer informatie
Hieronder volgen een aantal sites en een webinar over TOS die de logopedisten van GGD Zaanstreek-Waterland aanbevelen.
Op de website van Deelkracht staat een aantal videoportretten van kinderen en volwassen die te maken hebben met TOS en de invloed daarvan op het dagelijkse leven. O.a. een videoportret van Hayat (moeder van Adam).
- Algemene info over een TOS is te vinden op de website van Kentalis.
- De signalen van een TOS: https://youtu.be/UCyaA0PytF8?si=F-AotpYSHDG26mE6
- TOS vanuit een neuropsychologisch perspectief: https://youtu.be/fu-4SaZD290?si=BnlHnOCkiyWBzesQ
Als u zich als professional wilt verdiepen in het onderwerp bekijk dan dit informatieve webinar over TOS van NDSK.
